Çiya milattan önce 3500' lü yıllarda Mayalar ve eski Astekler tarafından tüketilmiştir. Chia' nın anayurdu; Meksika ve Guatemala’dır. Çiya, yüksek oranda lif içerir ve protein kaynağıdır. Ayrıca Kalsiyumm, fosfor, potasyum, demir, magnezyum ve çinko içerir.

Menşei Ülke: Peru

Kekler, tatlılar, çorbalar, dolmalar, ekmekler, salatalar, kahvaltılık gevrek olarak, panelerde,

köftelerde, omletlerde...

 

Çiyayı suda bekletmeye, pişirmeye ya da öğütmeye gerek yoktur. Çiğ olarak salatalara, yoğurt üzerine, kahvaltı gevreklerine eklenebilir. 

Öğütmek isterseniz, yalnızca kullanacağınız kadarını öğütmelisiniz. Ekmek ve pastalarda kullanabilirsiniz ya da susam gibi kullanabilirsiniz.

Chiayı reçellerde ve pilavlarda da kullanabilirsiniz.

 

Chia bitkisinin küçük ve siyah tohumlarına, çiya tohumu denir. Çiya, Meksika ve Guatamala’ya özgüdür. Aztekler ve Mayalar için önemli bir besin olmuştur.

Chia sözcüğü; antik Maya dilinde ''güç'' anlamı taşır. Çiya tohumu yüksek miktarda lif içerir. Ayrıca omega -3 yağ asidi içerir. Çok miktarda kaliteli protein, antioksidan ve mineral ihtiva eder.

Çiya tohumu; pürüzsüz ve parlaktır. Küçük olan chia tohumu, oval ve yassıdır. Siyahtan kahverengiye çeşitli renklerde olabilirler. Lezzeti hafif olan chia tohumu, aşağı yukarı her şeye ilave edilebilir. 

Çiya tohumu, puding haline getirilebilir. Sürekli tüketilen yemeklere ve salatalara ilave edilebilir. Ayrıca yoğurtla birlikte yenebilir.

 

Bünyesinde iyi su tutan çiya, sosları koyulaştırmak amaçlı da kullanılabilir. 

100 Gram Çiya tohumu - 486 kaloridir.

 

100 gr çiya tohumu içi besin değerleri;

 

20,15 gram protein

33 gram yağ

1,3 gram şeker

3,4 gram karbonhidrat

32 gram lif

0,00030 gram tuz içerir.

 

 

Çiya tohumunundaki karbonhidratların %80' inden fazlası lif şeklindedir.

 

Günlük tüketilmesi gereken çiya tohumunda (24 Gram); 7,89 gram lif bulunur. Yani insanların, günlük tüketmesi gereken lif mktarının büyük bir çoğunluğunu karşılar.

(Kadınların, günlük 25 gram [ortalama], erkeklerin 38 gram [ortalama], llf tüketmesi sağlık açısından iyidir.)

 

Chia tohumunun önemli özelliklerinden birisi de; omega-3 yağ asitlerini içermesidir. Çiya tohumu, bitkisel kaynaklı bilinen en iyi omega-3 içeren gıdadır. 

Çiyanın Omega-3 açısından, keten tohumlarından daha iyi olduğu bilinmektedir.

 

Çiya tohumu, benzer tohumlara nazaran, aşağı yukarı % 20 daha fazla protein ihtiva eder.

 

Yüksek proteinli gıdalar, daha çok tokluk hissi uyandırır.

 

Çiya tohumu, hem önemli amino asitleri hem de yüksek oranda kaliteli bitkisel proteim ihtiva eder. Ancak; çocuklar için tek bir besin kaynağı olarak düşünülmemelidir.

 

Demir: Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin bileşenidir, vücuda oksijen taşınmasında rol oynar.

Manganez: Vücut için önemlidir, büyüme ve gelişmeye katkısı olduğu bilinir.

Selenyum: Antioksidan bir mineraldir. 

 

Fosfor: Kemik sağlığı için önemlidir. Ayrıca doku bakımına katkıda bulunur.

Kalsiyum: Kemikler, kaslar ve sinir sistemi için önemlidir. Vücudumuzun en çok ihtiyaç duyduğu minerallerdendir.

 

Magnezyum: Vücudun birçok işlevinde önemli role sahiptir.

 

Kandaki Omega-3’ü arttırdığı bilinmektedir.

Omega-3 yağ asitleri vücut ve beyin sağlığı için çok önem arz eder, Çiya tohumu omega-3 yağ asitleri bakımından süper bir gıdadır.

 

Kan Şekeri Kontrolünü Sağlar

Kan şekerini kontrol altında tutmak sağlıklı bir yaşam için çok önemlidir.

Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda, chia tohumunun insülin direncini azalttığı, ayrıca metabolik sendrom, tip 2 diyabet ve kalp hastalığına neden olan faktörleri azaltıp, 

kan şekerinin kontrol altında tutulmasını sağladığı saptamıştır.

 

Kan Basıncı Dengesini Sağlar

Yüksek tansiyon, kalp rahatsızlığı için önemli bir risk faktörüdür.

Çiya tohumlarının yüksek tansiyonlu kişilerde kan basıncını düşürebildiği görülmüştür.

Lif Alımını Artırıcı Etkisi Vardır

Çoğu kişiler yeterli düzeyde lif almamaktadırlar. Ancak gerekli oranda lif tüketimi, bağırsak sağlığında ve bir çok iç organın sağlığında önemi büyüktür.

24 gram çiya tohumu tüketilirse, erkekler için önerilen lif miktarının % 29’u, kadınlar için önerilen lif miktarının % 44’ü karşılanmış olur.

 

Chia tohumu; lif, mineraller, antioksidanlar, omega-3 yağ asitleri açısından oldukça zengindir. 

Çiya tohumunun en iyi özelliği; aşağı yukarı bütün yemeklere uygun olması ve kolay tüketilebilmesidir.